Si ta ruajmë shëndetin e eshtrave

Nëse qysh në rini i përvetësoni disa shprehi të shëndosha, nuk duhet të frikësoheni nga osteoporoza. Profesionistët këshillojnë çfarë mund të bëni, në mënyrë që kockat tuaja të mbeten të forta. 

Indi kockor gjatë jetës vazhdimisht zhvillohet, ose krijohet e shkatërrohet. Është me rëndësi që qysh në fëmijëri dhe në adoleshencë të mblidhet sasi sa më e madhe e masës kockore, ndërsa kulmin e arrin rreth moshës 30-vjeçare, që do të thotë se eshtrat në këtë moshë janë më të fortit dhe më rezistuesit. Mirëpo, indi kockor u nënshtrohet proceseve të mplakjes së organizmit dhe gradualisht shkatërrohet. Si pasojë, eshtrat bëhen të bisht dhe të thyeshëm, që e quajmë osteoporozë ose demineralizim. Osteoporoza quhet edhe epidemi e qetë, sepse zhvillohet padiktueshëm, përderisa të mos fillojnë dhembjet dhe kërrusja e shpinës, humbja e gjatësisë mbi 3 cm dhe thyerjet - simptoma këto që shfaqen te faza e përparuar e sëmundjes.
Osteoporoza mund të pengohet nëse kujdesemi për shëndetin e eshtrave që nga mosha e rinisë. Ushqimi duhet të jetë i balancuar, i pasur me kalcium dhe me vitaminën D, po kështu nevojiten ushtrime të rregullta dhe, në përgjithësi, duhet pasur jetë të shëndoshë. Duhani dhe teprimi i pirjeve alkoolike si dhe ato me kafeinë e përshpejtojnë humbjen e masës kockore.

Sasia e nevojshme kalciumit: Në moshën 11 deri në 19 vjeçe ju nevojiten 1300 mg kalcium në ditë, ndërsa ndërmjet moshës 20 dhe 30 vjeçe, 1200 mg.
Ja si arrihet kjo: 2 gota qumësht (500 mg
kalcium) + 1 jogurt (125 mg) + 200 g spinaq ose pazi (225 mg kalcium) + 1 sardele në vaj (125 mg kalcium) + 30 g djathë (të yndyrshëm 250 mg kalcium) = përafërsisht 1200 mg kalcium.
Ushtrimet: Me ushtrime të rregullta sigurohet fortësia dhe shëndeti i sistemit kockor. Këshillohen aktivitetet: ecja, vallëzimi, kërcimi, aerobiku dhe ushtrimet trupore, sepse këto e mbajnë tonusin e mirë të muskujve. Aktiviteti i rregullt, por me masë, e rrit masën kockore për 40 për qind. Veçse, kujdes, ushtrimet e tepruara mund të kenë efekt të kundërt!
* Nëse merreni me sport në ajër të pastër dhe në diell, organizmi do të absorbojë edhe vitaminën D, e cila është e domosdoshme për lidhjen e kalciumit në eshtra.
* Duhet shmangur duhani dhe stimulansët e tjerë, siç janë pijet alkoolike dhe kafeina, sepse këto e përshpejtojnë humbjen e masës kockore.

Masa juaj kockore në moshën 30 vjeçe arrin kulmin, që do të thotë se tani eshtrat tuaja janë më të fortit dhe më rezistentët. Mbajeni fortësinë e tyre!
Ushqimi: Funksioni kryesor i kalciumit është - parandalimi i humbjes së masës kockore dhe mundësia e ndërtimit dhe forcimit të sistemit të përgjithshëm kockor. Burimet kryesore të kalciumit janë prodhimet qumështore, mirëpo disa persona nuk i duan, prandaj sasinë e njëjtë mund ta zëvendësojnë me ushqime të tjera. Për këtë moshë këshillohet të merren 1200 mg kalcium në ditë, ndërsa gjatë shtatzënësisë dhe dhënies gji, sasia mesatare ditore duhet të jetë 1400-1500 mg kalcium.
Ushtrimet: 3 herë në javë duhet ushtruar në mënyrë që ta lehtësoni lidhjen e kalciumit në eshtra. Rrezitja (me masë): Vitamina D e përshpejton absorbimin e kalciumit në zorrë dhe ndihmon transportimin e tij nëpër organizëm. Sasinë e nevojshme të vitaminës D mund ta arrini me qëndrimin në diell për 15-20 minuta, dy-tri herë në javë. Nuk është e nevojshme rrezitja më e gjatë. Ushqimet me sasi më të lartë të vitaminës D janë: mëlçia, peshku i kaltër, salmoni, trofta, tuna, soja, drithërat dhe të kuqtë e vesë.

Shkaktari më i shpeshtë i zhvillimit të osteoporozës është zvogëlimi i estrogjenit, niveli i të cilit ulet që me fillimin e menopauzës. Për këtë duhet të mendoni me kohë!
Faktorët kryesorë të rrezikut janë: Qëndrimi ulur, ushqimi i varfër me kalcium dhe me vitaminën D, shprehitë jo të shëndosha jetësore, që kanë të bëjnë me përdorimin e duhanit, alkoolit dhe të kafeinës; Shfaqja e hershme e menopauzës (estrogjeni është i domosdoshëm për absorbimin e kalciumit) ose heqja e vezoreve para fillimit të menopauzës; Përdorimi i ilaçeve, të cilat e shkatërrojnë masën kockore, si: kortikoidet, heparinët, antikonvulsivët; Sëmundjet reumatike, sëmundjet e veshkave si dhe ato të sistemit tretës dhe të sistemit endokrin.

Shprehitë e shëndosha
* Kufizimi i përdorimit të kripës dhe të yndyrës: këto e potencojnë mbajtjen e lëngjeve në trup dhe rritjen e peshës si dhe vështirësojnë absorbimin e kalciumit; Pirja e duhanit, po kështu, dukshëm e zvogëlon absorbimin e kalciumit, që në trup hyn përmes ushqimit.
* Osteoporoza mund të zbulohet lehtë me anë të densitometrit - matja e dendësisë së eshtrave me aparat të posaçëm, që është metodë e vetme me anë të së cilës mund të caktohet diagnoza e osteoporozës, shumë para se të ndodhë thyerja, prandaj me terapi të caktuar kjo mund të pengohet me kohë.
Këshillë: ecja e çdoditshme nga një orë e gjysmë, do të ndihmojë forcimin e masës kockore.

Osteoporoza nuk mund të shërohet, porse mund të ndalet humbja e mëtejshme e masës kockore si dhe thyerjet
Profesionistët këshillojnë se gjatë menopauzës duhet të rritet përdorimi ditor i kalciumit në rreth 1500 mg, i cili është mirë të merret përmes ushqimit. Qumështi i yndyrshëm dhe gjysmë i yndyrshëm, sikurse edhe jogurti, djathi dhe desertët qumështorë, janë ushqime të pasura me kalcium. Ushqimet që nuk përmbajnë yndyrë, janë të rëndësishme për mbajtjen e linjës trupore: në këtë periudhë jetësore pesha e tepruar shprehet negativisht në cilësinë dhe në dendësinë e masës kockore.

Ushtrimet: duhet shmangur moslëvizja dhe qëndrimi ulur. Aktiviteti i lehtë, por i rregullt fizik zmadhon masën kockore dhe pengon deficitin e lidhur me fillimin e menopauzës. Përforcimi i ekstremiteteve të poshtme është ndihmë e rëndësishme te pengimi i rrëzimeve ose zvogëlimi i pasojave, nëse ndodh rrëzimi. Ecja: mjafton të shëtitësh 1 orë në ditë në ajër të pastër si dhe të bësh disa ushtrime në mënyrë që të mbahet cilësia e eshtrave për tërë jetën.

Shprehitë e shëndosha
Nuk ekziston dallimi ndërmjet qumështit dhe jogurtit, kur është fjala për kalciumin, mirëpo prania e laktozës në qumësht e rrit absorbimin. Kujdes me ushqimet që përmbajnë shumë natrium (prodhimet e thata të mishit, instanti i supës, ushqimet e gatshme); këto ushqime nxisin tajitje më të madhe të kalciumit nëpërmjet të urinës. Koncentrimet e mëdha të albuminave shtazore në ushqim e zmadhojnë tajitjen përmes urinës, kështu që ai humb në sasi më të mëdha. Mundohuni të shmangni këtë. Konsumoni ushqime të pasura me vitaminat A dhe C, që janë të domosdoshme për sintezën e eshtrave, dhe pini qumësht në mbrëmje, sepse eshtrat humbin pak kalcium gjatë fjetjes. Përdorimi i kalciumit para gjumit mund ta minimizojë këtë.
Këshillë: Mungesa e estrogjenit e rrënon baraspeshën ndërmjet procesit të ndërtimit të eshtrave të vjetra dhe krijimin e eshtrave të reja. Ashti edhe më tej ndërtohet, por nëse nuk arrin të kompensojë pjesën e rindërtuar, atëherë bëhet i brishtë. Aktivitetet që na duken krejtësisht normale, siç është lakimi në njërën anë, te të sëmurët nga osteoporoza bëhen të rrezikshme, ndërsa, nëse ndodh rrëzimi, mund të shkaktohet thyerja. Krahas terapisë klasike me barna, disa grave u rekomandohet edhe shërimi shtesë hormonal.

© REVISTA TEUTA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.